.
BESSEGGEN *
Graat in Zuidoost-Jotunheimen
.

 

 

Uit de collectie
Dagwandelingen Zuid-Noorwegen
www.pietsmulders.nl/noorwegen.



.
...... Groen= bos .... Bruin= open gebied
...... Blauwe horizontale lijntjes= veen
Dit kaartfragment is voldoende. Je hoeft dus geen turkart te kopen.
Een goede kaart van heel Noorwegen vind je op www.norgeskart.no
 Het is het beste om van oost naar west te lopen, zoals op het kaartje hierboven.
( Let op ! De ANWB Wandelgids hieronder doet het foutief.)
 De groene lijn op de kaart vormt de begrenzing van het Jotunheimen nasjonalpark.




Belangrijke gegevens:

. 6 uur (zuivere looptijd).

. Zware wandeling:
Het aantal hoogtemeters is 1160 m).
Ze is ongeveer de zwaarste uit mijn collectie. Alleen Romsdalseggen is nog wat zwaarder.

. Hoogtevrees:
Alleen als je erg veel last hebt van hoogtevrees, moet je hier wegblijven. De meesten kunnen wandelingen als Besseggen en Romsdalseggen probleemloos maken.

. Beste periode:
Ongeveer 10 juli - 20 augustus (= hoogzomer)

Lijnwandeling:
Van Gjendesheim (Turisthytte) (op 995m) naar Memurubu (Turisthytte) (op 1005m).

Wandelklassieker:
Hier komen zéér veel wandelaars. Het is de populairste wandeling in Jotunheimen.

De graat Besseggen tussen het fjordachtige Gjende en het Bessvatnet is Noorwegens bekendste graat (= scherpe bergkam).

Afdaling van deze graat biedt een mooi uitzicht over de twee meren beneden je en de bergen van Jotunheimen daarachter.
Die twee meren liggen slechts luttele meters uit elkaar, maar toch 400 hoogtemeter van elkaar verwijderd. (Het fjordachtige Gjende ligt 400 m lager dan het Bessvatnet).

 Introductie:
www.poi-norwegen.de...

ANWB Wandelgids 'Noorwegen', route 22.
Uitverkocht en nooit meer leverbaar. Zie daarom verderop.

ANWB Campings:
Zie voor een overzicht anwbcamping.nl/noorwegen

Wildkamperen:
In Noorwegen mag je kamperen in de vrije natuur (allemansrecht). Zet je tent maar op een leuke plek langs een rivier of meer. Zoek wel een rustig, afgelegen plekje minimaal 150 m van een huis of hut.


...Wandelgids:

Rother Wandelgids
Noorwegen: Jotunheimen - Rondane,

Bernhard Pollmann,
Elmar Uitgeverij,

....
Tocht 16.


Te bestellen bij:
Reisboekwinkel de Zwerver
(webshop voor reisgidsen en landkaarten)
....



Korte routebeschrijving: .
 Je wandelt over de graat Besseggen in een alpien landschap. (Besseggen (= de Bess-graat, want eggen = de graat).
Loop bij de Gjendesheim (Turisthytte) (op 1005m) naar boven; vervolgens westwaarts naar de berg Veslefjellet (1743m) en daal daarna de Bess-graat af (Deze afdaling is 250 hm).
De graat afdalen heeft twee voordelen t.o.v. klimmen:
1. Het geeft een 'dramatische effect' als je plotsklaps bovenaan de Besseggen staat en de schrik om het hart slaat bij de gedachte hier naar beneden te moeten.
2. Je hebt continue het bergpanorama van Jotunheimen voor je neus. (Zorg er wel voor dat je op tijd bent in Memurubu (Turisthytte) om nog met een boot terug te kunnen varen naar de Gjendesheim (Turisthytte)
Het uitzicht bij de graat is erg mooi, maar de rest van de wandeling valt tegen.
Het heeft geen zin deze wandeling te doen bij laaghangende bewolking. Ga in dat geval wandelen in het mooie Leirungsdalen.

Der Besseggen-Grat gilt zu Recht als einer der reizvollsten Wege in Norwegen.
Der Abstieg über den Besseggen von Gjendesheim aus kommend ist zweifellos spektakulärer als der Aufstieg von Memurubu.
Da das letzte Boot von Memurubu zurück nach Gjendesheim aber schon am späten Nachmittag startet, muss man schon sehr früh aufbrechen, um das Boot rechtzeitig zu erreichen.
Es kann an schönen Sommerwochenenden zu regelrechten Kolonenwanderungen über den Grat ausarten
(ontaarden). Diese Tage sollten gemieden werden.
Die etwa 4-stündige Wanderung zwischen Memurubu und Gjendesheim, am Gjende-See unten entlang, ist nicht sonderlich empfehlenswert, da nicht sehr spannend und an manchen Stellen recht verblockt am steilen Hang
(Daar heb je dus blokkenhellingen, d.w.z. puinhellingen van grote rotsblokken).



Het begin van de afdaling op de graat Besseggen. Je kijkt hier naar het westen.
De 'schwindelerregende' graat Besseggen loopt tussen het groenblauwe Gjende-meer (ca.1000 m boven zeeniveau) en het diepblauwe Bessvatnet (ca.1400 m boven zeeniveau).
(Het groenblauwe Gjende-meer is troebel door gletsjermelk; het diepblauwe Bessvatnet is daarentegen zéér helder).
Gjende
is een fjordachtig meer, d.w.z. lang, smal en diep en met hoge, steile dalwanden.
This landscape was formed mainly through deep erosion of ice age glaciers. Both lakes occupy basins
(=bekkens) eroded by glaciers.
Er zijn drie categorieën meren in Noorwegen. Op deze wandeling passeren we er van iedere categorie een:
1. Een innsjø is het grootst. Bijvoorbeeld Gjende (=18x1km).
2. Een vann is gewoonlijk kleiner. Bijvoorbeeld: Bessvatnet (bij Gjende).
3. Een tjern is het kleinst. Vandaag passeren we het meertje Bjørnbøltjønne (zie kaart).
Denk ook aan het Engelse tarn, de kleine meertjes in o.a. het Lake District (tjern/tjørn is anglicised to tarn).



Het diepblauwe Bessvatnet en het groenblauwe Gjende-meer met daar tussenin de smalle (slechts 80 m) heuvelrug Bandet. Je kijkt naar het oosten.
De heuvelrug Bandet is een mooi pauzepunt.
Bandet is slechts enkele meters boven Bessvatnet, maar bijna 400 m boven Gjende.
Gooi geen stenen naar beneden in de richting van het Gjende-meer, want onder langs het meer lopen wandelaars !



Gjende is een fjordachtig meer, d.w.z. lang, smal en diep en met hoge, steile dalwanden.
Op deze foto komt het troebel zijn van het water door de gletsjermelk niet genoeg tot uitdrukking.


Introductie Besseggen en Jotunheimen:
https://stunningoutdoors.com
...............................................
meerd-rondw-Jotunheimen



aaaa




Het Bessvatnet is diepblauw en
het Gjende-meer groenblauw:

.Het Bessvatnet wordt slechts door regen- en oppervlaktewater gevoed en is daardoor helder en diepblauw.
Het Gjende-meer daarentegen wordt door het gletsjerwater van de gletsjer Memurubrean gevoed en is daardoor troebel vanwege de gletsjermelk. De groenblauwe kleur ontstaat doordat van het zonlicht het groene en blauwe licht gereflecteerd wordt.

Das grau oder weiß getrübte Wasser , das an Gletschern abfließt, wird als 'Gletschermilch' bezeichnet. Das Wasser transportiert vom Eis fein zerriebenes Gesteinsmehl (Sandpartikeln), wodurch die Mischung wenigstens an Magermilch erinnert.
Wenn Bäche und Flüsse voll Gletschermilch in ruhige, stehende Gewässer (Seen) münden, ändert sich ihre Farbe. In Seen reichert sich das Gesteinsmehl an. Trifft Sonnenlicht auf das Gemisch, reflectiert es insbesondere grün-blaue Lichtanteile. Diese Seen strahlen deshalb ganz unmilchig in kräftigem Türkis
(turkoois).


aaaa

 


Voor het dal waarin Gjende ligt, geldt:

Dwarsprofiel: U-vormig, d.w.z.
brede, vlakke dalbodem + steile dalwanden

Dalen die door gletsjers geërodeerd zijn, herken je meestal gemakkelijk aan hun U-vormig dwarsprofiel.
(Dit in tegenstelling tot rivierdalen, die vaak een V-vormige dwarsdoorsnede hebben.)

Bij zo'n door gletsjers geërodeerd dal is de dalbodem sterk verbreed en zijn de dalwanden veel steiler geworden. Dit U-vormig dwarsprofiel wordt vaak nog geaccentueerd doordat het laagste deel van de dalbodem na de vergletsjering verder vervlakt door opvulling van meren met delta-afzettingen.

De verbreding van de dalbodems is het gevolg van de omstandigheid dat gletsjererosie, i.t.t. riviererosie, niet beperkt is tot een smalle strook onderin het dal (de rivierbedding zelf), maar plaatsvindt over de gehele door ijs bedekte oppervlakte (dus de gehele dalbodem en het onderste deel van de dalwanden (middelste tekening).

.
The formation of a U-shaped cross-profile.

Fig.1 Before the Ice Age:
Rivers in mountains ran down V-shaped valleys.


Fig.2 During the ice Age:
When a glacier rumbled down the same valley the ice was so thick that it was able to pluck
(plukken) and abrade (schuren) the valley floor (dalbodem) as well as the valley sides (dalwanden).
So the V-shaped valley became a U-shaped valley, with a flat valley floor
(dalbodem) and steep valley sides (dalwanden).
(Plucking = a type of glacial erosion that occurs when ice freezes onto the floor and sides, ripping out
rocks when it moves).

(Plukken = het loswrikken van rotsblokken (langs splijtvlakken) en vervolgens wegvoeren.
Het is het belangrijkste van de twee processen. Door plukken verdwijnt er veel meer volume aan rots dan door schuren.

Fig.3 After the Ice Age:
Now that the ice has all gone, this U-shaped valley has a river flowing through them again. But the river is too small for this very wide valley and is called misfit stream
(hongerrivier).
At the valley sides
(dalwanden), scree (hellingpuin) often builds up from all the freeze-thaw weathering (vorstverwering) that has taken place on the valley sides (dalwanden) above. (m.a.w. de overgang tussen de dalwand en de dalbodem is dikwijls bedekt met naar beneden gevallen puin dat zich verzamelt heeft in een puinhelling.)



. Erdalen is a U-shaped valley (= dal met een U-vormig dwarsprofiel).


Hoe diep de gletsjer uitschuurt, houdt vooral verband met de hardheid van het gesteente, daarnaast met de dikte en stroomsnelheid van de gletsjer.

Kleine zijgletsjers zijn minder dik en hebben een lagere stroomsnelheid dan de hoofdgletsjers. Daardoor zijn de dalen van kleine zijgletsjers ook veel minder diep uitgeschuurd dan de hoofdgletsjerdalen waarin zij uitmonden. Dit leidt, na afsmelting, tot de aanwezigheid van 'hangende' zijdalen. (Zie tekening B hieronder). De rivieren van de zijdalen komen dikwijls als hoge watervallen naar beneden (voorbeeld Utladalen-wandeling)
(Bij rivier-erosie heb je dat niet; daar ligt de bodem van het zijdal bij de monding gewoonlijk wel op hetzelfde niveau als de bodem van het hoofddal)



A. During maximum glaciation (vergletsjering) , the U-shaped valley is filled by ice to the level of the small tributaries (zijgletsjers).

B. After glaciation the valley floor (dalbodem) may be occupied by a stream and ribbon lakes (langgerekte meren).

C. If the main stream is heavely loaded, it may fill the valley floor with sediment.

D. Should the glacial valley have been deepened (uitgediept) below sea level, it will be occupied by a fjord (= deep, narrow estuary).

Een fjord is eenzelfde reliëfvorm als een U-vormig dal, maar hier heeft de gletsjer zo diep uitgeschuurd dat na het afsmelten van het ijs dit U-vormige dal met zeewater is gevuld (zie tekening D).
Je ziet dat op de fjordbodem nog geen afzettingen zijn.
Slechts bij het binnenste fjordeinde is er een begin van delta-afzettingen in de fjord. Denk bijv. aan Lysebotn (Kjerag-wandeling)



aaaa

 


Kopie uit voormalige ANWB Wandelgids 'Noorwegen', derde druk, 2011. Deze gids is alleen nog antiquariatisch verkrijgbaar.
Loop niet zoals hieronder van west naar oost. Het is beter om andersom, dus van oost naar west de graat af te dalen !

Bron: ANWB Wandelgids Noorwegen, derde druk 2011.




Bron: ANWB Wandelgids Noorwegen, derde druk 2011.




Bron: ANWB Wandelgids Noorwegen, derde druk 2011.





Bron: ANWB Wandelgids Noorwegen, derde druk 2011.

 

aaaa



..Deze wandelsite is niet-commercieel, onafhankelijk en gratis. Dat is enkel mogelijk door steun van de bezoekers.

Heb je hier goede info gevonden, toon dan je waardering door een kleine donatie voor het vele werk. Zo kan de website ook gratis blijven en uitgebouwd worden!

...................... .
. Betaal met deze knop in een paar klikken via je eigen PayPal-saldo.
. Heb je zelf nog geen PayPal-rekening, dan kun je toch via PayPal vanaf je creditcard geld overmaken.

Uiteraard kun je ook doneren door overschrijving op mijn
ING-bankrekening:

IBAN : NL38 INGB 0003 5057 89
BIC : INGBNL2A
t.n.v. P. C.M. Smulders. ....




Zie voor de andere
Dagwandelingen Zuid-Noorwegen:
www.pietsmulders.nl/noorwegen....



LAATST BIJGEWERKT : 25-1-2021.